Afrika Kıtası’nda Yoksulluk İstismarı

Yoksulluk İstismarı Nedir?  

Yoksulluk istismarı, kar amacı gütmeyen kuruluşlar ve hayır kurumları tarafından, yoksul koşullarda yaşayan insanların istismarcı görüntülerini göstererek bağışçılardan empati ve katkı elde etmek için kullanılan bir taktiktir (Dortonne, 2016 ). Bu istismarda, sempati oluşturmak, hayırsever bağışları toplamak veya belirli bir amaç için destek toplayarak yoksulların durumunu kullanılır. Araç olarak kullanılan iletişim araçları (video, fotoğraf, gazete yazısı vs) ile genellikle Afrika'daki yoksulluğu ve açlıktan ölmemek için çocuklara bağışta bulunmanın aciliyetine dair duyar oluşturulur (Ilie, 2016).

Yoksulluk İstismarının Yöntemi

Operasyonları için para toplamak amacıyla Afrika'yı en aşağılayıcı görüntülerle gösteren bir yoksulluk istismarına girdiler. Afrika halkının onuru umursadıkları bir şey değildir. Afrika'yı en kötü haliyle gösteren devasa ilan panosu ve dergi fotoğrafları, şimdi dünyanın dört bir yanındaki milyarlarca insanın zihnini dolduruyor ve ne yazık ki bu insanlar yardım edemiyorlar, Afrika'yı sadece bu görüntülerle düşünebiliyorlar. (Aynı zamanda, bu medyalar ölen bir Amerikan veya İngiliz askerinin fotoğrafını göstermez, çünkü şok edicidir ve insan onuruna saygı göstermez).

Bazen kuruluşlar dolandırıcılık yapmak için yoksulluk pornosu bile kullanıyor. Mayıs 2019'dan bu yana, Açlık Çeken Çocuklar İçin Yardım şirketin topladığı 105 milyon doların 97,4 milyon dolarının ilaç şirketleri tarafından bağışlanan ilaçlar şeklinde olduğunu söylediği iddialarının ardından Kaliforniya Başsavcılığı tarafından soruşturuluyor. Bu ilaçların çoğu, menopoz hapları gibi açlık çeken çocuklarla ilişkili olmayan durumlar içindi (Biso, 2020).  

Ölü Yardım  (Dead Aid) Nedir, Yardımlara Rağmen Neden Yoksulluk Bitmiyor?

2009'da Dambisa Moyo, Afrika'ya yapılan yardımı çok yoğun bir şekilde eleştirdiği “Ölü Yardım - Yardım Neden İşe Yaramıyor Ve Afrika İçin Başka Bir Yol Var mı?” adlı kitabını yayınladı (Moyo (2009). Son 60 yılda Afrika'ya 1 trilyon dolardan fazla yardım yapılmıştır ama yoksulluk ortadan kalkmamıştır (Thompson, 2016). 2020 senesinde, kıtanın en çok gelişen üç ülkesinin (Nijerya, Mısır, Güney Afrika) GSYİH’sı 1 trilyon 87 milyon dolar iken geri kalan 51 ülkenin GSYİH’sı 500 milyon dolara bile yaklaşmamaktadır(• Africa: GDP, by Country 2020 | Statista, 2021). Moyo’ya göre bu yardımların amacı yoksulluğu bitirmek değil buradan beslenmektir (Johann, 2011). Eserin üçüncü bölümünde bu konuyu uzun uzun değinen Moyo (2009), şu örnekleri verir:

"Afrika'da bir cibinlik (sinek) üreticisi var. Haftada yaklaşık 500 ağ üretiyor. Her biri 15'ten fazla akrabayı desteklemek zorunda olan 10 kişiyi istihdam ediyor. Ne kadar çok çalışırlarsa çalışsınlar, sıtma taşıyan sivrisinekle savaşmaya yetecek kadar ağ yapamazlar.

Kitleleri bir araya getiren ve Batı hükümetlerini etkilenen bölgeye 1 milyon dolarlık bir maliyetle 100.000 sineklik toplamaya ve göndermeye teşvik eden gürültülü Hollywood film yıldızına girin, ağlar gelir, ağlar dağıtılır ve bir iyilik yapılır.

Piyasa yabancı ağlarla doluyken, cibinlik üreticimiz derhal işsiz kaldı. On çalışanı artık bakmakla yükümlü oldukları kişilere bakamaz. 

Şimdi, sinek ağları yırtıldığında ve tamir edilemeyecek durumda olduğunda 5 yıl sonra neler olduğunu bir düşünün, cibinliklerimiz var ve artık inşa edilecek yerel bir endüstri yok. 'Yardım enjeksiyonunun' uzun vadeli etkisi, yerel ekonomiyi yok etmek ve yerel halkı yurtdışından gelen dış yardıma bağımlı hale getirmek oldu"(Moyo, 2009).

DW yazarı Wilhemm (2020), haberinde Afrika’daki yoksulluk ile ilgili şunları yazmıştır: Genel olarak, Afrika'da parasal yoksulluk içinde yaşayan insanların oranı, 1990'da% 54'ten 2015'te% 41'e açıkça düşmüştür" dedi. Bu gelişmeye başlıca katkıda bulunanlar, kırsal alanlardaki altyapının genişlemesi, tarımsal üretkenliğin artması ve çoğu Afrika ülkesinde yıllarca süren sağlam ekonomik büyümeydi.

Steven S. Ross tarafından 2004 yılında yapılan bir araştırma, 1998 ile 2002 arasında Afrika'daki kıtlıkla ilgili hikaye sayısı üç katına çıktı. Son otuz yılda, STK'lar Afrika'ya yardımda giderek daha önemli bir rol oynamaya başladılar. Bunun başlıca nedenlerinden biri, hükümetin yolsuzluğundan endişe duyan Batılı bağışçıların kendilerine daha fazla fon aktarmasıdır. Cornell'de hükümet profesörü olan Nicolas van de Walle'ye göre, 1970'lerin ortasında yarım düzineden az STK’ların sayısı bugün 250’ye çıkmıştır.

Rothmyer (2011), Hiding Real Africa (Gerçek Afrika’yı Gizlemek) adlı makalesinde artan STK sayısının fonlar için rekabeti ortaya çıkardığını yazıyor. Nairobi'de bulunan büyük bir ABD merkezli STK'nın başkanına göre, “Bağış toplarken bir ihtiyaç olduğunu kanıtlamanız gerekir. Çocuklar açlıktan ölüyor, anneler ölüyor. Yeterince olumsuz değilseniz, fon alamazsınız. " Rekabet o kadar şiddetli ki, birçok STK iyi haberi duymak istemiyor (Rothmyer, 2011).

Bugün, Türk halkında zihninde Afrika yoksul ve geri kalmış olarak yer alıyor. Halbuki bu durum medyanın ve vakıfların yayın ve çalışmalarından dolayı böyledir. Zira Afrika ülkelerinin tamamı için yoksulluk söz konusu değildir. Afrika son 22 yıldır yükselmeye, gelişmeye, ilerlemeye başlamış, en yoksul olarak atfedilen kıtada bile ciddi atılımlar yaşanmış ve refah artmaya başlamıştır. Ancak yardım paralarının devamlı olması için Afrika'nın aç ve sefil olduğu izlenimi devam ettirilmeliydi ve öyle de oldu. Reklamlarda, ilan panolarında, geleneksel ve sosyal medyada Afrikalı insanların -özellikle çocukların- açlık fotoğrafları servis edilerek yardım toplanmaya çalışıyor. Yapılanın bir insan onurunu ne kadar kırıcı olduğunu düşünmek-empati yapmak için Avrupalıların bizim hakkımızda aç ve sefil, berdüş, geri kalmış olduğuna dair yayınlar yapmasını tahayyül edelim. Kırıcı değil mi? Bir mü'min ve insan olarak yeryüzünde, bizden çok uzakta bir insanın acısını yüreğimizde hissederken aynı zamanda o insanın da kalbini, onurunu kırıcı davranıştan uzak kalarak hareket etmeliyiz. Çünkü insan olarak ne ekersek onu biçeceğiz. 

Ali Aktaş  

Kaynaklar

Africa: GDP, by country 2020 | Statista. (n.d.). Retrieved May 2, 2021, Erişim Adresi: https://www.statista.com/statistics/1120999/gdp-of-african-countries-by-country/

Biso, M. (2020, March 14). The problem with poverty porn | Dalhousie Gazette. The Dalhousie Gazette . https://dalgazette.com/opinions/poverty-porn/

Dortonne, N. (n.d.). The dangers of poverty porn - CNN. Retrieved May 1, 2021, Erişim Adresi: https://edition.cnn.com/2016/12/08/health/poverty-porn-danger-feat/index.html

Ilie, M. A. (2016, October 25). No More Poverty Porn – LADDER. Ladder . http://www.ladder-project.eu/?p=16030

Moyo, D. (2009). Dead Aid, Why Aıd Is Not Workıng And How There Is A Better Way For Afrıca. Farrar, Straus and Giroux.

Muraueri Johann. (2011). Dambisa Moyo’s Claim of “Dead Aid”. Is Aid Really Deadly? - GRIN. https://www.grin.com/document/184725

Rothmyer, K. (2011, March). Hiding the Real Africa - Columbia Journalism Review. Columbia Journalism Review. https://archives.cjr.org/reports/hiding_the_real_africa.php

Thompson, K. (2016, November 11). Dambisa Moyo’s Dead Aid – A Summary and Criticism – ReviseSociology. https://revisesociology.com/2016/11/11/dambisa-moyos-dead-aid-a-summary-and-criticism/