Kanuni Sultan Süleyman/ Muhteşem Süleyman Kimdir?

               Osmanlı’nın 10. Padişahı olan I. Süleyman’ı tarih kitapları ya Kanuni Sultan Süleyman ya da Muhteşem Süleyman olarak tanıtır. Yirmi beş yaşında Osmanlı tahtına oturmuştur. Kanuni Sultan Süleyman babası Yavuz Sultan Selim’den devraldığı Osmanlı idaresini, batıda ve doğuda, Karadeniz ve Akdeniz’de büyük bir saltanat kurarak tüm dünyada adından uzun yıllar bahsetmiştir. Çağdaşı olan tarihçiler onu “Büyük Türk” adıyla anmıştır.

Seferleri

               Trabzon’da doğup büyüyen Sultan Süleyman daha sonra Manisa Sancağına atanmıştır. Tek varis olan Sultan Süleyman, burada zanaat olarak Kuyumculuğu öğrenmiştir. Babası Yavuz Sultan Selim’in vefat etmesi ile birlikte Padişah olan Sultan Süleyman, tahta çıkınca ilk olarak gözünü Avrupa’ya dikti.

               30 Ağustas 1521’de Orta Avrupa’da stratejik bir noktada bulunan Belgrad’ı alan Sultan Süleyman bu noktadan itibaren adım adım Avrupa’nın içlerine kadar ilerlemiştir. 1526’da Mohaç Meydan Savaşı’nda Macar Krallığını ortadan kaldıran Sultan Süleyman, 1529’da Viyana’nın kapılarına dayanmış ancak bu sefer, kış ayının gelmesi nedeniyle başarıya ulaşamamıştır.

Batı’ya yaptığı seferler kadar Doğu’ya da önemli seferler yapan Kanuni Sultan Süleyman, 1534 senesinde, Safevi devletini Tebriz ve Bağdat’ta yenmiş ve Doğu’yu emniyet altına almıştır. Böylece yönünü tekrar batıya dönen Muhteşem Süleyman, Preveze Deniz Savaşı’nda önemli bir zafer elde etmiştir. Safevilerin 1548’de tekrar tehdit olmasıyla Tebriz’e bir daha girdi.

               1556 Senesinde Malta’ya sefer düzenlemiş ancak burada kesin bir zafer elde edilememiştir. Bir sonraki sene Zigetvar’a sefere çıkan “Büyük Türk” bu sefer esnasında vefat etmiştir. Ölüm haberi ancak, Sadrazam Sokullu Mehmed Paşa’nın kalenin fethi sonrası, İstanbul’a dönüldüğünde öğrenilmiştir.

Ailesi

               Babası Yavuz Sultan, Annesi Hafsa Sultan idi. Dört eşi bulunan Sultan Süleyman’ın eşlerinden on bir evladı olmuştur. Eşlerinden en bilineni Hürrem sultan idi. Diğer eşleri ise Mahidevran Sultan, Gülfem Hatun ve Fülane Hatun idi. Kız çocukları Mihrimah Sultan ile Raziye Sultan idi. Erkek çocukları (şehzadeleri) ise Şehzade Mahmud, Şehzade Mustafa, Şehzade Murad, Şehzade Mehmed, Şehzade Ahmed, II. Selim, Şehzade Cihangir ile Şehzade Beyazıt idi. Şehzadeleri arasından üçü ön plana çıkmıştır. Bunlar ise Şehzade Mustafa, Şehzade Beyazıt ile Sultan Süleyman’dan sonra padişah olan II. Selim’dir.

Döneminin Devlet Adamları

               Sultan Süleyman, kendi devrinde önemli devlet adamları yetişmiştir. Bunlardan bazılarını sizin için derledik. Akdeniz’i Osmanlı Gölü yapan Barbaros Hayrettin Paşa, Midilli adasında doğup büyümüş, korsan iken Osmanlı’nın saltanatı kabul etmiş ve Kanuni’nin emri altına girmiştir. Divan-ı Humayun’da bulunan Barbaros Hayrettin Paşa, Cezayir’i fethetmiş ve Andrea Dorra donanmasına karşın amansız bir zafer kazanmıştır.  Bir diğer devlet adamı ise Sadrazan Sokullu Mehmet Paşa’dır. Sokullu Mehmet Paşa, on dört sene sadrazamlık yapmış, Kanuni Sultan Süleyman’dan sonra yerlerine gelen II. Selim ve III. Murad dönemlerinde hizmet etmiştir. Doğu’da önemli hizmetlerde bulanan Sokullu Mehmet Paşa Hindistan ve Endonezya ile siyasi ilişkiler kurmuştur. Bir diğer devlet adamı da Şeyhülislam Ebussuud Efendi idi. Onunla birlikte Sultan Süleyman, önemli yapısal siyasi reformlar gerçekleştirmiş ve bu kanuni düzenlemeler nedeniyle 18. Yüzyıla gelindiğinde Sultan Süleyman’a “Kanuni” lakabı takılmıştır. Kanuni, kendisinden önceki tüm hükümleri, padişah fermanlarını toplayıp düzenleyerek tek bir yasa haline getirmiştir.

                

Edebi Kişiliği

               Sultan Süleyman kuyumcu, devlet adamı olduğu kadar şair idi. Muhibbi lakabıyla yazdığı bir divanı bulunan Sultan Süleyman’ın en bilindik şiiri ise:

Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi

Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi

Şair ve ediplere değer veren Sultan Süleyman aynı zamanda kendisi hakkında Süleymannameler yazılmıştır. Adıyla anılan Süleymaniye Cami devrinin en büyük mimari yapısı olmuştur. Süleymaniye cami Mimar Sinan’ın çıraklık eserim dediği eserdir. Cami külliyesi ile birlikte en önemli eğitim yerlerinden birisi olmuştur. Kanuni Döneminde yaşayan ve yüzlerce mimari eserlere imza atan Mimar Sinan, eserleriyle tüm dünyaya Osmanlı’nın gücünü mimari sanatla göstermiştir.

Kanuni’nin Mektubu

               1520’den 1566 senesine kadar Osmanlı Devletinin başında duran Kanuni Sultan Süleyman, 46 senelik saltanatıyla en uzun süre iktidarda kalan padişah olmuştur. Siyasi gücünü gösteren ve Fransız kralı Françesko’ya ithafen yazdığı mektup, tarihte önemli bir yere sahiptir. Mektubunda Kanuni Sultan Süleyman şunları yazmıştır:

“Ben ki, sultanlar sultanı, hakanlar hakanı, hükümdarlara taç giydiren, Allah'ın yeryüzündeki gölgesi ve atalarımın fethettiği Akdeniz'in, Karadeniz'in, Rumeli'nin, Anadolu'nun, Karaman'ın, Rum'un , Dulkadiroğluları Vilayeti'nin, Diyarbakır'ın, Kürdistan'ın, Azerbaycan'ın, Acem'in, Şam'ın, Haleb'in, Mısır'ın, Mekke'nin, Medine'nin, Kudüs'ün, bütün Arap memleketlerinin, Yemen'in ve daha nice ülkelerin ki, büyük atalarımın Allah kabirlerini nurlu etsin karşı konulmaz kuvvetleriyle fethettikleri ve benim muhteşemliğimle de ateş saçan mızrağımın ve zafer getiren kılıcımın gücüyle fethettiğim nice memleketlerin sultanı ve padişahı olan Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sulan Süleyman Han'ım.

Sen ki, Fransa vilayetinin kralı olan Françesko'sun...”