Batı Afrika Birleşebilir mi?

Batı Afrika'da bugün 16 devlet bulunmaktadır.

 

Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Yeşil Burun Adaları, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Liberya, Mali, Moritanya, Nijer, Nijerya, Senegal, Sierra Leone, Togo… Bu devletler ECOWAS’a bağlı olarak ekonomik işbirliklerini arttırmaya çalışıyor. Ancak geçmişte bu 16 devlet 3 imparatorluğun hâkimiyetindeydi: Gana(Asanti), Mali ve Songhai…

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu'nun (ECOWAS) kurucu babalarının hayali, diğerlerinin yanı sıra, üye devletlerarasında ticareti ve kalkınmayı teşvik etmekti. Ancak bütünleşme rüyası ancak ticaretin önündeki kurumsal engellerin ele alınmasıyla gerçekleşecektir. Bunlar arasında ticaret yollarının zayıf korunması, zayıf uygulama, tüccarların haklarını ve nasıl şikâyette bulunacaklarını bilmemeleri ve bölgede ortak bir para biriminin bulunmaması yer alıyor.

Sendika, bütünleşme hedeflerine ulaşmak için anlaşmalara ve duyurulara güveniyor. Ama yeterli değiller. ECOWAS'ın ofis ve kâğıt anlaşmalarının ötesinde çalışması gerekiyor. Sınır noktalarında fiziki operasyonlar kurması gerekiyor.

Batı Afrika’da son büyük imparatorluk olan Gana (Asanti) imparatorluğu 1885’te ortadan kalktı. O zamana dek Batı Afrika’da 3 büyük imparatorluk vardı ve bu imparatorluklar bölgenin en güçlüleri konumuna gelmişti. Asanti, Mali ve Songhai İmparatorlukları bütünü Batı Afrika’yı kapsayan bir hükümdarlık kurmuştu. Şimdilerde ECOWAS ve İktisadi sınırların kaldırılarak gümrüksüz ticaret yapmanın adımlarını atan Afrika devletleri geçmişi öğrenmeye çalışıyor.

İmparatorluklar Bütünleşmenin Temelini Nasıl Attı?

Batı Afrika’da, MS 790'dan 1650'ye kadar üç büyük imparatorluk – Gana(Asanti), Mali ve Songhai – hüküm sürdü. Bu imparatorluklar günümüz Batı Afrika'sının çoğunu kapsıyor ve bir dereceye kadar bölgenin sömürge öncesi tarihini tanımlıyordu. Bölgesel ticareti yöneten standartların temellerini attılar. Örneğin, Gana(Asanti) İmparatorluğu'nun halefi olan ve onu emen Mali İmparatorluğu, bulduğu ithalat ve ihracat vergilerini benimsedi. Mali ve Songhai imparatorlukları - fikir birliği, güven ve işbirliği yoluyla - kendi yetkileri altında 24'ten fazla küçük kralı kapsadı.

İmparatorlukların diğer imparatorlukları emerek genişlemesi, kademeli olarak ortak ticaret vergilerine ve kurumlarına yol açtı. 1236 tarihli Mande tüzüğü özellikle önemliydi. Tüzük sözlü olmasına rağmen dünyanın en eski anayasalarından biridir. Klanları ve küçük krallıkları bir araya getirdi ve nasıl yönetildiklerini kodladı. Hükümleri, güven ve işbirliği inşa ederek çeşitli gruplar arasında hoşgörüyü ve sosyal barışı sağlamlaştırdı. Farklı klanların ve krallıkların vatandaşları barışı korumak, ticaret yollarını korumak ve ticaret kurallarını uyumlu hale getirmek için tek bir kralın altında yaşamayı kabul etti.

O eski zamanlarda, Batı Afrika ticareti, ortak para birimleri olarak hareket eden ve bölgedeki ticareti kolaylaştıran deniz kabukları, altın, bakır, manilla ve kumaşla geniş çaplı ticaret yapıyordu.

Ancak Batı Afrika'daki son büyük imparatorluk - Songhai - 1650 civarında çöktü ve iç çatışmalara neden olan bir güç boşluğu yarattı. Bu, içe dönük krallıklara yol açtı ve Batı Afrika'daki ticaret kurumlarının gelişiminde başka bir dönüm noktası oldu.

Köle Ticareti, Sömürgecilik ve Bölgesel Kurumlar

Geleneksel argüman, Atlantik köle ticaretinin (1500 ve 1900) ve ardından sömürgeleştirmenin (1885 - 1960'ların sonu) bölgedeki kurumların doğal gelişimini kesintiye uğrattığı yönündedir. Ancak, ortak para birimleri, tek yönetim, şefler aracılığıyla sözleşmelerin uygulanması ve ortak bir eğitim sistemi gibi kurumların uygulamaya konduğunu belirtmek önemlidir. Bu kurumlar, bölgesel ticareti teşvik etmede önemli olmaya devam ediyor.

Sömürgecilik, bölgesel ticaretten çok uluslararası ticarete hizmet eden bir üretim yapısına yol açtı. Avrupalılar, Batı Afrika'nın üretilmiş mallar için hammadde sağladığı Avrupa ile Batı Afrika arasındaki ticaret akışıyla ilgileniyorlardı.

Potansiyel pratik faydalara rağmen, özellikle İngiliz kolonilerinde, sömürge güçlerinin kurumlarını koruma hevesi giderek azaldı. Tüm İngiliz Batı Afrika kolonileri için tek tip bir müfredat ve sınav materyalleri tasarlayan Batı Afrika Sınav Konseyi dışında, eski İngiliz kolonilerindeki diğer kurumlar bağımsızlıktan sonra terk edildi. Tek para biriminin ve sömürge dönemlerinin diğer bazı kurumlarının korunduğu Fransız kolonilerinde işler biraz farklıydı.

Sömürge dönemlerinde sözleşmeler uygulandı ve anlaşmazlıklar imparatorluk dönemine benzer şekillerde çözüldü. Sömürge dönemindeki şefler, sömürge para biriminin değerini yerel halka anlattılar ve onlara sömürüden nasıl kaçınacaklarını öğrettiler. Bu şefler, imparatorluk döneminde illerdeki temsilcilerle eşanlamlıydı.

Ancak ticaret yollarının korunması, imparatorluk döneminde sömürge dönemindekinden daha standartlaştırılmış ve daha iyi uygulanmıştır. Örneğin, sömürge döneminde, Avrupalı ​​tüccarların etkisi kademeli olarak şeflerin etkisinin yerini aldı ve sonuç olarak haydutların ve soyguncuların ticaret yollarına saldırmasına neden oldu.

Kraliyet ordularının ticaret yollarında devriye gezmesi ve eyaletlerdeki kraliyet görevlilerinin imparatorluk döneminde düzenlemeleri izlemesi gibi, ECOWAS'ın da ticaret yollarında devriye gezmek için personel görevlendirmesi ve ticaretin nasıl gerçekleştiğini izlemek için personeli sınır noktalarına yerleştirmesi gerekiyor.

Büyük Birleşme Mümkün mü?

İmparatorluk ve sömürge dönemleri, Batı Afrika'nın büyük birleşmenin mümkün olduğuna dair güvene sahip olması için pratik bir vaka çalışması sunuyor.

Uzun vadede, federal tarzda bir yönetim, daha büyük birleşme için sürdürülebilir bir yaklaşım olabilir. Örneğin, Batı Afrika, her bölgenin dönüşümlü olarak seçilmiş bir devlet başkanına sahip olduğu bölgeler halinde kümelenebilir. Ancak ulusal egemenlikten vazgeçmek için güçlü bir siyasi irade gerekir. Bu, ancak faydaların mevcut düzenlemelerden daha büyük olacağı kanıtlanabilirse düşünülebilir.

Bazı ilerlemeler kaydedildi. 2015 yılında bölge için ortak bir dış gümrük tarifesi yürürlüğe girdi. Ve Batı Afrika Ekonomik ve Para Birliği'nin (ECOWAS) ve Batı Afrika Para Bölgesi'nin kurulmasıyla daha fazla ekonomik entegrasyon gerçekleşiyor.

Daha kısa vadede, ortak para birimi, sözleşmelerin uygulanması ve ticaret yollarının korunması gibi bölgesel ticaret kurumlarının daha standart hale gelmesini öneriyoruz. Ek olarak, ECOWAS'ın medyayı insanlara haklarını anlatmak için kullanması gerekiyor. Ayrıca tacirleri taciz edenleri cezalandırmaya ve rüşvet alma motivasyonunu azaltmak için memurlarını teşvik etmeye hazır olmalıdır.

ALİ AKTAŞ